Muchomor czerwony

44-letni mężczyzna z USA, spożył od 6 do 10 suszonych kapeluszy kupionych przez internet. 30 minut po spożyciu zasnął, a w następnych godzinach miał drgawki, dreszcze oraz wymiotował. Przyjaciel chcąc mu pomóc położył go na słońcu, a następnie przeniósł do ciepłej kąpieli. Po 11 godzinach od zażycia stwierdzono zatrzymanie krążenia. Zespół ratunkowy wykonał resuscytację krążeniowo-oddechową, a powrót krążenia nastąpił po intubacji oraz podaniu 3 dawek adrenaliny i atropiny. W kolejnych dniach jego życie było sztucznie podtrzymywane przez maszynę. Pacjent zmarł 9 dnia po odłączeniu od aparatury. Autopsja nie wykazała żadnego alternatywnego wyjaśnienia zgonu pacjenta i stwierdziła, że najbardziej prawdopodobną przyczyną śmierci było spożycie muchomora czerwonego [1].

Mój komentarz: w tym przypadku jest kilka istotnych problemów. Chodź bezpośrednią przyczyną złego stanu pacjenta było spożycie grzyba, to jest tutaj kilka istotnych kwestii do omówienia. Przede wszystkim substancje aktywne zawarte w muchomorze czerwonym (muscymol, kwas ibotenowy) nie wywołują bezpośredniego zatrzymania krążenia. Jedynie muskaryna mogłaby doprowadzić do takiej sytuacji, ale w czerwonym grzybie jest jej zbyt mało, aby mogła go wywołać. W książkach medycznych wskazuje się, że zatrucie muchomorem czerwonym prowadzi do objawów ze strony układu nerwowego (drgawki, halucynacje) oraz objawów gastrologicznych (wymioty, bóle brzucha) [5]. Zatrucia typu muskarynowego mają miejsce w przypadku innych rodzajów grzybów (lejkówki oraz strzępiaki), a nie w przypadku muchomorów. Odtrutką na muskarynę jest atropina, ponieważ niejako znosi jej efekt. Muskaryna zatrzymuje krążenie, a atropina je pobudza.

Jedną z możliwych sytuacji jest to, że całkiem przypadkowo zebrane okazy muchomora miały o wiele więcej muskaryny niż powszechnie się przyjmuje. Musimy pamiętać, że natura to nie jest apteka. Jedne grzyby mają więcej danej substancji, inne mniej, a bez laboratorium ciężko to precyzyjnie ustalić.

Kolejna możliwością jest to, że grzyby zostały pomylone przez sprzedawcę, ale jest to scenariusz skrajnie mało prawdopodobny. Muchomory są zbyt charakterystyczne i właściwie nie sposób ich pomylić z innymi grzybami.

Trzecią kwestią jest rola „przyjaciela” oraz czas od momentu objawów zatrucia do zgłoszenia się po pomoc. Drgawki, dreszcze oraz wymioty powinny być dla przyjaciela sygnałem do zgłoszenia się do szpitala. Niestety czekał on od 9 do 11 godzin, a dodatkowo położył go na słońce oraz potraktował ciepłą kąpielą. W tym miejscu jest duża przestrzeń do dyskusji, ponieważ raport nie wskazuje na miejsce wystąpienia tej sytuacji oraz temperatury panującej na dworze. W tym miejscu mogło jednak dojść do udaru cieplnego spowodowanego przegrzaniem lub szokiem termicznym, co było spotęgowane efektem muscymolu/kwasu ibotenowego, który mógł zaburzać termoregulację w organizmie. Dodatkowo warto podkreślić iż pacjent wymiotował, co mogło doprowadzić do odwodnienia. Mówiąc w skrócie, efekt zatrzymania krążenia był najpewniej spowodowany kombinacją efektów: muchomor + przegrzanie + odwodnienie.

Czwartą kwestią jest 3-krotna dawka atropiny i adrenaliny. Personel medyczny ratował pacjenta przed śmiercią i chodź na zatrucie muchomorem czerwonym nie podaje się tych substancji, to w tym przypadku zdaje się być to działaniem uzasadnionym. Gdyby tego nie wykonano pacjent najprawdopodobniej umarłby na miejscu.

Piątą możliwością jest nietypowa reakcja organizmu. Musimy pamiętać, że każdy z nas jest inny, a trujące mogą się okazać nawet jadalne orzechy – ze względu na specyficzną reakcję alergiczną.