Karagana syberyjska

łac. Caragana arborescens

Roślina ma jadalne nasiona i strąki po ugotowaniu. Młode strąki i kwiaty można zjadać na surowo [10], [9]. Nasiona karagany zawierają ok. 250 kcal/100g, 36% białka oraz 12% tłuszczy [10]. Nie zaleca się spożywania dużych ilości nasion tej rośliny (szczególnie na surowo). W nasionach znajdują się lektyny [5], które występują w wielu produktach roślinnych jak np. ziemniaki [6], czy też fasola [7]. Informacja ma głównie charakter informacyjny, dla ludzi unikających lektyn w diecie. Wskazuje się także na obecność L-kanawaniny [1], [2]. Spożywanie dużej ilości siekiernicy alpejskiej (łac. Hedysarum alpinum) w których nasionach występuje L-kanawanina, mogło przyczynić się do śmierci Christophera McCandless’a [3]. Oficjalnie za jadalny uznaje się wyłącznie korzeń siekiernicy. LD50 L-kanawaniny dla szczurów wyniosło 5,9 ± 1,8 g/kg [4]. Przedawkowanie L-kanawaniny przy sporadycznym spożywaniu tej rośliny w niewielkich ilościach, wydaje się mało prawdopodobne, szczególnie że występuje ona w wielu jadalnych roślinach z rodziny bobowatych.

Kwiaty można dodawać do wiosennych sałatek oraz przyozdabiać nimi kanapki. Strąki można wykorzystywać identycznie jak fasolkę szparagową. Gotujemy je przez kilkanaście minut w osolonej wodzie, wodę odlewamy, dodajemy trochę masła, bułki tartej, pieprzu, mieszamy i gotowe. Strąki karagany stosunkowo szybko pękają, wydając przy tym charakterystyczny trzeszczący dźwięk (często słychać go na miejskich osiedlach, gdzie występuje karagana jako żywopłot). Powoduje to, że bardzo łatwo przegapić ostatni moment na zbiór nasion.

Zajrzyj do darmowej próbki naszego atlasu roślin i podejmij decyzje o zakupie!

Próba smaku:

Kwiat smakuje kwiatowo z lekką nutę bobu. Strąki w smaku podobne do fasolki szparagowej, starsze mogą być gorzkie.

Jak prawidłowo rozpoznać?

Jest to krzew lub rzadziej małe drzewo do 7 m wysokości. W formie żywopłotów najczęściej od 1 do 2 metrów. Roślina posiada charakterystyczne strąki do 5 cm długości. Liście złudnie przypominają robinię akacjową, ale są nieco większe oraz ciemniejsze. Krzew nie posiada kolców oraz kwitnie na żółto.

Wskazówka występowania:

Krzew występuje jako żywopłot oraz na terenach zdziczałych. Roślina światłolubna, odporna ma mróz i suszę, rośnie na glebach suchych i piaszczystych.

Z czym można pomylić?

Robinia akacjowa (łac. Robinia pseudoacacia) – posiada kolce na łodygach. Jej strąki są warunkowo jadalne, więcej w opisywanym artykule.

Złotokap pospolity (łac. Laburnum anagyroides) – zupełnie inne liście oraz struktura kwiatów. Roślina jest śmiertelnie trująca, ale ciężka do pomylenia. Rośliny te należą do tej samej rodziny (bobowate).

Właściwości medyczne:

W Polsce roślina bardzo rzadko wykorzystywana w mieszankach ziołowych. Wskazuje się jednak, że w medycynie chińskiej rodzaj karagana, jest szeroko wykorzystywany w celach leczniczych [8]. Karagana syberyjska wykorzystywana była np. w przypadku leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów oraz raka piersi i macicy [2]. Brak jednak konkretnych informacji nt. skuteczności oraz dawkowania.

Ciekawostka:

W Polsce występuje od 1895 roku. Naturalnie występuje od Syberii po Mongolię.

Film:

O Karaganie nakręciłem krótki materiał. Zachęcam do zapoznania się z playlistą „Poradnik Chwastożercy” na moim kanale na YouTube. Pamiętaj zostawić subskrypcję oraz komentarz – wspierasz tym samym rozwój atlasu!

Wykaz źródeł:

1. Paweł Staszek, Anna Antosik, Urszula Krasuska, Agnieszka Gniazdowska: L-kanawanina – niebiałkowy aminokwas toksyczny dla zwierząt i roślin. EDUKACJA BIOLOGICZNA I ŚRODOWISKOWA 3/2014. Link – http://ebis.ibe.edu.pl/numery/2014-3/ebis-2014-3-2.pdf
2. Katelyn B. SHORTT and Steven M. VAMOSI: A review of the biology of the weedy Siberian peashrub, Caragana arborescens,with an emphasis on its potential effects in North America. Botanical Studies (2012) 53: 1-8. Link: https://www.cabi.org/isc/FullTextPDF/2012/20123098967.pdf
3. Presence of L-Canavanine in Hedysarum alpinum Seeds and Its Potential Role in the Death of Chris McCandless. Link: https://www.wemjournal.org/article/S1080-6032(14)00277-4/fulltext
4. Deborah A.Thomas, Gerald A.Rosenthal: Toxicity and pharmacokinetics of the nonprotein amino acid l-canavanine in the rat. Volume 91, Issue 3, 1987, Pages 395-405. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0041008X87900615
5. RAPORT NAUKOWY EFSA: Kompendium substancji botanicznych w których stwierdzono obecność naturalnie występujących składników mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzkiego w przypadku wykorzystania ich do produkcji żywności i suplementów diety. Dziennik EFSA 2012;10(5):2663. https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/2018/05/Kompendium-substancji-botanicznych-w-których-stwierdzono-obecność-naturalnie.pdf
6. Wemer G. Jaffé and Dlnah S. Seld: Toxicology of Plant Lectins. Food Poisoning, 1992. https://www.fundacionbengoa.org/wp-content/uploads/publicaciones/Toxicology-of-Plant-Lectins.pdf
7. A. F. S. Santos, M. D. C. da Silva, T. H. Napoleão, P. M. G. Paiva, M. T. S. Correia and L. C. B. B. Coelho: Lectins: Function, structure, biological properties and potential applications. Peptide & Protein Research Vol. 15, 2014. https://core.ac.uk/download/pdf/76177195.pdf
8. Qiuxia Meng, Yu Niu, Xiwu Niu, Rebecca H Roubin, Jane R Hanrahan: Ethnobotany, phytochemistry and pharmacology of the genus Caragana used in traditional Chinese medicine. Ethnopharmacol 2009 Jul 30;124(3):350-68.
9. Leokadia Witkowska Żuk: Flora Polski, Rośliny Leśne, MULTICO Oficyna wydawnicza, Warszawa, 2018.
10. Łukasz Łuczaj: Dzikie Rośliny Jadalne, Chemigrafia Krosno, Krosno 2004.