Szalej jadowity

łac. Cicuta virosa

Indeks jadalności
Indeks medyczny
Identyfikacja
trudna
Częstotliwość
rzadka
Zasięg ogólnokrajowy

Cała roślina jest śmiertelnie trująca i wliczana do grona najbardziej niebezpiecznych roślin rosnących w Polsce i na świecie. Gatunki należące do tego rodzaju zawierają poliyny (poliiny), jak np. (-)-cykutoksyna [1], a także cykutol [2]. Największe ich stężenie przypada na korzeń oraz sok w dolnej części łodygi. Substancje te podrażniają układ nerwowy i ośrodek oddechowy, doprowadzając w ciągu kilkudziesięciu minut do pierwszych objawów, a w efekcie do śmierci poprzez uduszenie [3]. Pierwsze objawy zatrucia to mdłości, wymioty, pieczenie w ustach oraz gardle, utrata świadomości oraz rozszerzenie źrenic [4]. Możliwe są także ataki padaczki, charczący oddech oraz krwawa piana na ustach [6]. Potencjalną toksyczność wywołuje zaledwie 2-3g korzenia tej rośliny [5].

Zajrzyj do darmowej próbki naszego atlasu roślin i podejmij decyzje o zakupie!

Próba smaku:

Ziele Szaleju posiada silny nieprzyjemny i piekący smak.

Jak prawidłowo rozpoznać?

Na pierwszy rzut oka przypomina inne rośliny z rodziny selerowatych, między innymi ma podobne baldachy oraz liście (węższe niż u podagrycznika, ale szersze niż u dzikiej marchwi). Roślina posiada charakterystyczne wgłębienia (komory powietrzne) na przekroju poprzecznym kłącza, aby mogła utrzymywać się na wodzie po zalaniu (roślina występuje nad zbiornikami wodnymi). Komory mogą być słabo widoczne na młodym kłączu! Ma nagą i pustą w środku łodygę. Roślina niezbyt charakterystyczna, ale spotkacie ją tylko w miejscach bardzo wilgotnych (nad rzekami, stawami oraz bagnami, często rośnie na wodzie). Odradzam zbierania jakichkolwiek roślin selerowatych w takich miejscach, młode okazy mogą do złudzenia przypominać gatunki jadalne.

Wskazówka występowania:

Roślina występuje nad rzekami, bagnami, zabagnionymi łąkami oraz terenami zalewowymi.

Z czym można pomylić?

Roślinę można pomylić z wieloma gatunkami z rodziny selerowatych, które opisywałem w artykule – szczwół plamisty.

Właściwości medyczne:

Roślina ma działanie rozkurczowe, uspokajające oraz przeciwbólowe, niegdyś stosowana w formie maści. Aktualnie nie zaleca się jej stosowania ze względu na dużą toksyczność [7]. Niekiedy składnik leków homeopatycznych (np. w przypadku epilepsji) [7], [8].

Film:

Zachęcam do zapoznania się z playlistą „Rośliny Trujące” na moim kanale na YouTube. Pamiętaj zostawić subskrypcję oraz komentarz – wspierasz tym samym rozwój atlasu!

Wykaz źródeł:

  1. RAPORT NAUKOWY EFSA: Kompendium substancji botanicznych w których stwierdzono obecność naturalnie występujących składników mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzkiego w przypadku wykorzystania ich do produkcji żywności i suplementów diety. Dziennik EFSA 2012;10(5):2663. https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/2018/05/Kompendium-substancji-botanicznych-w-których-stwierdzono-obecność-naturalnie.pdf
  2. Bolesław Broda, Jakub Mowszowicz: Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych, trujących i użytkowych, PZWL, Warszawa, 1985.
  3. Dariusz Barski, Anna Spodniewska: Toksykologia weterynaryjna wybrane zagadnienia. Olsztyn, 2014.
  4. B. Żuraw, W. Haratym, M. Tietze, E. Weryszko-Chmielewska: Rośliny dziko rosnące o właściwościach toksycznych. Alergoprofil 2014, Vol. 10, Nr 1, 19-2. https://www.researchgate.net/publication/273633949_Rosliny_dziko_rosnace_o_wlasciwosciach_toksycznych_Wild_plants_with_toxic_features
  5. James A. Duke: Handbook of medicinal herbs, second edition, CRC Press, London, 2002.
  6. Barbara Kowal-Gierczak, Eliza Lamer-Zarawska, Jan Niedworok: Fitoterapia i leki roślinne, Warszawa, PZWL, 2007.
  7. Maria Teresa Della Beffa: Zioła, podręczny leksykon przyrodniczy, przekład z Niemieckiego Jadwiga Kozłowska, Świat Książki, 2004.
  8. Priya Mishra, Jitendra Kumar Sinha, Satyendra Kumar Rajput: Efficacy of Cicuta virosa medicinal preparations against pentylenetetrazole-induced seizures, Epilepsy & Behavior 115(13), December 2020. https://www.researchgate.net/publication/347969308_Efficacy_of_Cicuta_virosa_medicinal_preparations_against_pentylenetetrazole-induced_seizures

Podobne wpisy

2 komentarze

Zostaw odpowiedź