Jastrun właściwy

łac. Leucanthemum vulgare

Indeks jadalności
Indeks medyczny
Identyfikacja
łatwa
Częstotliwość
bardzo częsta
Zasięg ogólnokrajowy

Jadalna częśćOkres zbioru
LiścieIII-V
KwiatyV-VI
Orientacyjny czas zbioru

Jadalne są liście tej rośliny na wiosnę, zarówno na surowo jak i po obróbce termicznej [1], [5]. Jako jadalne wymieniane są także kwiaty [4]. W kwiatach znajdują się nienasycone alkaloidy pirolizydynowe: np. platyfilina, senecjonina, mogące mieć niekorzystny wpływ na ludzkie zdrowie [2], [3]. Wielokrotnie zjadałem kwiaty bez skutków ubocznych, dlatego sadzę, że kilka sztuk nie powinno realnie zaszkodzić. Należy jednak zachować ostrożność przy zjadaniu tej rośliny. Liście są bardzo małe, zatem ich jadalność traktuję bardziej jako ciekawostkę, aniżeli realne źródło pożywienia.

Zajrzyj do darmowej próbki naszego atlasu roślin i podejmij decyzje o zakupie!

Próba smaku:

Liście tej rośliny są lekko pikantne, a kwiaty słodkawe.

Jak prawidłowo rozpoznać?

Roślina osiąga maksymalnie 1m wysokości. Posiada charakterystycznie karbowanie liście, a także niekiedy delikatnie owłosioną łodygę. Jej kwiaty są podobne do rumianku, również biało-żółte, jednak o wiele większe i pozbawione charakterystycznego rumiankowego zapachu. Roślina kwitnie od czerwca do sierpnia.

Rumianek? Absolutnie nie! Na zdjęciach bardzo często widnieją jastruny zamiast rumianków. Kwiaty Jastruna są przede wszystkim o wiele większe. Zdjęcie własne – wszelkie prawa zastrzeżone.
Zdjęcie własne – wszelkie prawa zastrzeżone.
Zwróć uwagę na ząbkowane liście oraz owłosioną łodygę. Zdjęcie własne – wszelkie prawa zastrzeżone.
Roślina często występuje stadnie. Zdjęcie własne – wszelkie prawa zastrzeżone.

Wskazówka występowania:

Roślina występuje na suchych łąkach, brzegach lasów, zaroślach oraz miedzach. W okresie kwitnienia bardzo często można ją podziwiać stadnie.

Z czym można pomylić?

Istnieje wiele roślin o podobnych kwiatach np. stokrotka pospolita (łac. Bellis perennis) oraz rumianek pospolity (łac. Matricaria chamomilla), które mają zupełnie inne liście oraz nieco podobne ale mniejsze kwiaty. Również są wykorzystywane kulinarnie.

Rumianek pospolity. Zwróć uwagę na inne liście oraz inny kształt kwiatu. Joanna Boisse, CC BY-SA 4.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0, via Wikimedia Commons
Stokrotka pospolita najczęściej rośnie bardzo blisko ziemi oraz ma inne liście. Dahola, CC BY-SA 3.0 https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0, via Wikimedia Commons

Właściwości medyczne:

W medycynie ludowej Rosji, części nadziemne Jastruna wykorzystywane są między innymi jako środek przeciwzapalny, uspokajający oraz przeczyszczający, zaś w Ameryce Północnej roślina była wykorzystywana jako środek przeciwgorączkowy [6]. Starsze źródła podają, że napar z kwiatów oraz gotowany napój z liści i łodyg, między innymi łagodzi kaszel [7].

Film:

W filmie pokazuję między innymi Jastruna. Zachęcam do zapoznania się z playlistą „Poradnik Chwastożercy” na moim kanale na YouTube. Pamiętaj zostawić subskrypcję oraz komentarz – wspierasz tym samym rozwój atlasu!

Wykaz źródeł:

  1. Łukasz Łuczaj: Dzikie Rośliny Jadalne, Chemigrafia Krosno, Krosno 2004.
  2. RAPORT NAUKOWY EFSA: Kompendium substancji botanicznych w których stwierdzono obecność naturalnie występujących składników mogących stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzkiego w przypadku wykorzystania ich do produkcji żywności i suplementów diety. Dziennik EFSA 2012;10(5):2663. https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/2018/05/Kompendium-substancji-botanicznych-w-których-stwierdzono-obe
  3. T. G. Sagareishvili: Alkaloids of Leucanthemum vulgare, May 2000, Chemistry of Natural Compounds 36(3):327-327. https://www.researchgate.net/publication/239227156_Alkaloids_of_Leucanthemum_vulgare
  4. Sergei Boutenko: Wild Edibles, A Practical Guide to Foraging, with Easy Identification of 60 Edible Plants and 67 Recipes, North Atlatnic Books, Berkeley, 2013.
  5. U. P. Hedrick: STURTEVANTS EDIBLE PLANTS OF THE WORLD, Dover Pubns; Later Printing edition (February 1, 1972).
  6. Nazim Mamedov, N.P. Mehdiyeva, Lyle E. Craker: Medicinal Plants Used in Traditional Medicine of the Caucasus and North America, Journal of Medicinally Active Plants 4(Vol 4 Issues 3-4):42-66 https://scholarworks.umass.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1093&context=jmap
  7. Grieve: A Modern Herbal. HAFNER PUBLISHING CO., 1970.

One thought on “Jastrun właściwy

Dodaj komentarz