Podagrycznik pospolity
łac. Aegopodium podagraria
| Indeks jadalności |  |
| Indeks medyczny |  |
| Identyfikacja |  łatwa |
| Częstotliwość |  bardzo częsta |
| Jadalna część | Okres zbioru |
| Liście | IV-X |
Jadalne są liście (razem z ogonkami liściowymi) zarówno na surowo jak i po ugotowaniu [1]. Najlepiej smakują młode liście zbierane na wiosnę. Jednak jako że roślina jest bardzo częstym chwastem przydomowych ogródków, możemy ją regularnie kosić przez lato i oczekiwać, aż na nowo pojawią się świeże liście. Podagrycznik jest jedną z najbardziej popularnych dzikich roślin. Liście możemy dodawać do jajecznic i zup, a także używać jako zamiennik szpinaku. Bardzo smaczne są kiszone liście podagrycznika, serwowane na kanapce z twarożkiem. Podagrycznik kisi się identycznie jak ogórki, wystarczy dodać do słoika 2 ząbki czosnku, kilka ziaren ziela angielskiego, liść i (lub) korzeń chrzanu, trochę kopru włoskiego i upchać liście podagrycznika (razem z ogonkami liściowymi) w słoiku. Następnie zalewamy to solanką w proporcji 1 litr wody, 20 gram soli, zakręcamy słoik i czekamy 2 tygodnie, aż porządnie ukiśnie. Doświadczenie pokazuje, że taka kiszonka najlepiej smakuje po minimum pół roku. Jeżeli nie mamy dodatków, wystarczy zalać liście podagrycznika samą solanką. Liście podagrycznika można także suszyć w temperaturze pokojowej (25-30 st. C) i zimą dodawać jako przyprawę do zup.
Zajrzyj do darmowej próbki naszego atlasu roślin i podejmij decyzje o zakupie!
Próba smaku:
Roślina ma dosyć intensywny, jednak przyjemny smak.
Próba węchu:
Po roztarciu liście podagrycznika ładnie i charakterystycznie pachną. Jest to dobra cecha, pozwalająca na zidentyfikowanie tej rośliny.
Jak prawidłowo rozpoznać?
Roślina w dorosłym stadium podobna jest do innych roślin z rodziny selerowatych, ponieważ posiada kwiatostany w formie białych baldachów. Roślina osiąga do 100 cm wysokości. Jednak jako że surowiec zbieramy jeszcze przez zakwitnięciem, kluczowe jest rozpoznawanie te rośliny w młodym stadium. Liście podagrycznika nie mają na liściach oraz ogonkach żadnych włosków, są całkowicie gładkie. Najczęściej na rozgałęzieniach ogonków, nie posiadają też żadnych czerwonych pasków (ewentualnie jeden), w odróżnieniu od np. dzięgla leśnego [3], [4]. Ogonki liściowe mają mniej więcej trójkątny przekrój. Szczyt zawsze zakończony jest jednym listkiem, niektórzy widzą tam 3 listki, dwa wyrastają na bok, a jeden do góry (i właśnie o ten chodzi). Roślina bardzo często występuje stadnie. Prawidłowe rozpoznania bardzo ułatwia charakterystyczny zapach.
Wskazówka występowania:
Roślina bardzo częsta w naszym kraju, występuje na przychaciach, nieużytkach, lasach oraz jako chwast ogródkowy. Bardzo często występuje całymi łanami.
Z czym można pomylić?
Do rodziny selerowatych należy wiele śmiertelnie trujących roślin, dlatego podczas zbierania podagrycznika powinieneś zachować ostrożność. Według mnie trudno go jednak pomylić ze szczwołem czy szalejem, gdyż mają one zupełnie inne liście. Podczas identyfikacji nie należy kierować się białymi baldachami! Istnieje ryzyko pomyłki z nieco podobnymi roślinami:
Dzięgiel leśny (łac. Angelica sylvestris) – roślina również jadalna [1]. Bardzo często posiada czerwone paski w miejscach rozgałęzień listkowych [3], [4].
Świerząbek korzenny (łac. Chaerophyllum aromaticum) – w odróżnieniu od podagrycznika na liściach ma włoski. Nie należy go zjadać [2].
Właściwości medyczne:
Świeże ziele można stosować jako rozgrzewające okłady przy artretyzmie i reumatyzmie [5]. Wskazaniem do przyjmowania podagrycznika jest także dna moczanowa (podagra) [6]. Nazwa podagrycznik bierze się ze związku tej rośliny z ludowym leczeniem podagry. Najnowsze przeglądy naukowe (2020) wskazują na jej skuteczność nie tylko w przypadku dny moczanowej, ale także cukrzycy typu 2 [7]. Preparaty z podagrycznika mają właściwości przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe, a także przeciwnowotworowe – ze względu na obecność falkarinolu, którego dawka toksyczna jest kilkakrotnie większa niż terapeutyczna [8]. Ponadto podagrycznik jest jedną z najbardziej prozdrowotnych roślin, które warto włączyć do swojej codziennej diety.
Film:
W filmie pokazuję między innymi podagrycznik. Zachęcam do zapoznania się z playlistą „Poradnik Chwastożercy” na moim kanale na YouTube. Pamiętaj zostawić subskrypcję oraz komentarz – wspierasz tym samym rozwój atlasu!
Wykaz źródeł:
- Łukasz Łuczaj: Dzikie Rośliny Jadalne, Chemigrafia Krosno, Krosno 2004.
- Łukasz Łuczaj: Dzika Kuchnia, Wydawnictwo Nasza Księgarnia, 2013.
- Blog Prof. Łukasza Łuczaja http://lukaszluczaj.pl/czy-nie-zatruje-sie-zbierajac-podagrycznik/
- Leokadia Witkowska-Żuk: Flora Polski. Rośliny leśne, MULTICO Oficyna wydawnicza, Warszawa, 2018.
- Witold Poprzęcki: Ziołolecznictwo, Spółdzielcza Agencja Reklamowa SPAR, 1989.
- James A. Duke: Handbook of medicinal herbs, second edition, CRC Press, London, 2002.
- Karolina Jakubczyk, Katarzyna Janda, Daniel Styburski, Agnieszka Łukomska: Goutweed (Aegopodium podagraria L.) – botanical characteristics and prohealthy properties Postepy Hig Med Dosw (online), 2020; 74: 28-35 https://www.researchgate.net/publication/339385815_Goutweed_Aegopodium_podagraria_L_-_botanical_characteristics_and_prohealthy_properties/link/5e526a5a92851c7f7f5041ab/download
- Paweł Kunstman, Małgorzata Wojcińska, Paulina Popławska: Podagrycznik pospolity (Aegopodium podagraria L.) Postępy Fitoterapii 4/2012 http://www.postepyfitoterapii.pl/wp-content/uploads/2014/11/pf_2012_244-249.pdf
Zachęcam do pozostawienia komentarza ;)!
Super. Czytelnie i przystępnie napisane. Szczegółowe zdjęcia.