Ślaz drobnokwiatowy

łac. Malva parviflora

Wszystkie opisane części tej rośliny są jadalna na surowo oraz po obróbce termicznej [1]. W nasionach tej rośliny znajdują się cyklopropenoidowe kwasy tłuszczowe (sterculic acid – 45%, malvalic acid – 19%), które mogą być szkodliwe dla szczurów [3], [5]. Związki te mogą powodować także toksyczność u zwierząt gospodarskich takich jak konie, owce oraz kozy [4]. Wskazuje się także, że kwasy te mogą mieć niekorzystny wpływ na kury np. przy podawaniu nasion bawełny [6], które oprócz szkodliwego gossypolu zawierają także 1-2% omawianych kwasów tłuszczowych [3]. Znajdują się one także w niewystępującym w Polsce puchowcu pięciopręcikowym (łac Ceiba pentandra). W oleju pozyskanym z jego nasion, znajduje się go około 10-14% [3]. Nasiona puchowca były spożywane przez ludzi, jednak uznawane były za ciężkostrawne, a aktualnie ostrzega się przed obecnością omawianych kwasów tłuszczowych. Zalecam ostrożność przy regularnym spożywaniu dużej ilości nasion ślazu, jednak ze względu na swoje niewielkie rozmiary, wątpliwym jest aby można było jednorazowo spożyć ich zbyt dużo. Powyższa uwaga dotyczy wyłącznie nasion.

Liście razem z młodymi łodygami można dodawać do zup oraz dań ala-szpinak. Kwiaty można dodawać do wiosennych sałatek, a także suszyć na herbatki.

Zajrzyj do darmowej próbki naszego atlasu roślin i podejmij decyzje o zakupie!

Próba smaku:

We względu na obecność śluzów, roślina ma śluzowatą konsystencję.

Jak prawidłowo rozpoznać?

Jest to niska roślina (do 50cm) o pokładającej się (rzadziej wzniesionej) i owłosionej łodydze. Posiada liście na długim ogonku w kształcie nerki (okrągło-nerkowate). Jak nazwa wskazuje posiada także drobne kwiaty (od 3 do 5 mm) koloru białego lub różowego. Posiada także bardzo charakterystyczne owoce.

Wskazówka występowania:

Roślina ruderalna (zasiedlająca ziemie zmieniane przez człowieka), lubiąca żyzne gleby, często spotykana na przydrożach oraz przychaciach. Ma ogólnokrajowy zasięg, jednak jej częstotliwość występowania może zależeć od konkretnego regionu (częsta w Lubelskim, Mazowieckim oraz Kujawsko-Pomorskim) [7].

Z czym można pomylić?

Możną ją pomylić z innymi gatunkami ślazu (szczególnie ślaz zaniedbany). Ich rozróżnianie nie jest kluczowe bowiem wszystkie ślazy występujące w Polsce są uznawane za jadalne [2]. Niekiedy roślina mylona jest z młodym bluszczykiem kurdybankiem (również jadalnym).

Ślaz dziki (łac. Malva sylvestris) – jest większy, posiada wzniesioną i owłosioną łodygę (boczne pędy mogą być płożące). Ma większe kwiaty, koloru fioletowego, różowego, rzadziej wpadającego w odcień bieli.

Ślaz nicejski (łac. Malva Niceanis) – w Polsce roślina rzadko spotykana (etemerofit). Podobnie jak ślaz dziki charakteryzuje się większymi liśćmi (do 12 cm) i małymi kwiatami (do 1 cm) o podobnym kolorze co Ślaz Dziki.

Ślaz piżmowy (łac. Malva moschata) – ma inny kształt liści (pierzasto postrzępione)

Ślaz zaniedbany (łac. Malva neglecta) – roślina bardzo podobna, jednak posiada nieco większe kwiaty (8 do 12 mm). Często ma czerwono nabiegłą łodygę.

Bluszczyk kurdybanek (łac. Glechoma hederacea) – inny kształt kwiatu, oraz mniejsze liście, często od spodu czerwonawo nabiegłe. Roślina opisana w atlasie.

Właściwości medyczne:

Liście stosuje się m.in w leczeniu ran oraz obrzęków. Roślina wykazuje działanie przeciwbakteryjne, przeciwcukrzycowe, przeciwgrzybicze, hepatoprotekcyjne, neuroprotekcyjne, przeciwpodrażnieniowe, przeciwutleniające, przeciwwrzodowe oraz przeciwbólowe [4].

W celach leczniczych częściej wykorzystywane są inne gatunki ślazu np. ślaz dziki – ze względu na zawartość śluzów, zarówno w liściach jak i kwiatach, roślina wykorzystywana jest m.in w przypadku stanów zapalnych żołądka oraz kaszlu [8], [9].

Film:

Zachęcam do zapoznania się z playlistą „1000 roślin” na moim kanale na YouTube. Opowiadam na niej o 1000 jadalnych roślinach Polski! Pamiętaj zostawić subskrypcję oraz komentarz – wspierasz tym samym rozwój atlasu!

Wykaz źródeł:

1. Sergei Boutenko: Wild Edibles – A Practical Guide to Foraging, with Easy Identification of 60 Edible Plants and 67 Recipe, 2013
2. Łukasz Łuczaj: Dzikie Rośliny Jadalne, Chemigrafia Krosno, Krosno 2004.
3. G.G Shone: Nutritional and toxicity problems associated with fats Cambridge University Press, 28 February 2007. https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/S0029665166000119
4. Ajeet Singh, Navneet: Ethnomedicinal, Antimicrobial and Pharmacological aspects of Malva parviflora Linn.: A review, JPHYTO 2016; 6(4): 247-250, 2017. https://www.researchgate.net/publication/320868619_Ethnomedicinal_Antimicrobial_and_Pharmacological_aspects_of_Malva_parviflora_Linn_A_review/link/5e9641de92851c2f52a2db33/download
5. J. E. Nixon, T. A. Eisele, J. H. Wales R. O. R. O. Sinnhuber: Effect of subacute toxic levels of dietary cyclopropenoid fatty acids upon membrane function and fatty acid composition in the rat. Lipids 9, pages 314–321, May, 1974 https://link.springer.com/article/10.1007%2FBF02533107
6. Yang A, Zhang C, Zhang B, Wang Z, Zhu L, Mu Y, Wang S, Qi D.: Effects of Dietary Cottonseed Oil and Cottonseed Meal Supplementation on Liver Lipid Content, Fatty Acid Profile and Hepatic Function in Laying Hens. Animals (Basel), 2021 Jan 4;11(1):78. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33406775/
7. Encyklopedia Internetowa https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Alaz_drobnokwiatowy
8. Blog Dr. Różańskiego https://rozanski.li/1216/lisc-i-kwiat-malwy-folium-et-flos-malvae-w-fitoterapii/
9. Jadwiga Górnica: Apteka Natury, AWM Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2016.